Als het gaat over de functie van illustraties kan een onderscheid gemaakt worden tussen een motiverende en een cognitieve functie.
De motiverende functie
Deze functie van een illustratie bestaat uit het trekken van de aandacht van een eventueel toekomstige lezer of koper. De illustratie moet overhalen om een magazine, krant of boek te kopen. Ze moet je nieuwsgierig maken naar de tekst en je overhalen om deze te lezen. De illustratie moet ervoor zorgen dat de lezer de tekst aantrekkelijk vindt en deze met meer aandacht leest.
Felle discussies – Dit is een voorbeeld van een illustratie met een motiverende functie, ze maakt je nieuwsgierig naar de tekst; waar zou de discussie over gaan?
De cognitieve functie
De cognitieve functie van een illustratie zorgt ervoor dat het begrip van de test vergroot wordt. Uit onderzoek blijkt dat illustraties aan dat betere begrip van de tekst bijdragen. Het beter begrijpen van een geïllustreerde tekst zou kunnen komen doordat illustraties het de lezer gemakkelijker maken de tekst te interpreteren. Ze geven de lezer een context waarin de nieuwe informatie geplaatst kan worden.
Redactionele illustraties geven een soort visuele samenvatting van de tekst, maken abstractie informatie concreet en dragen bij tot het leesplezier.
Illustraties kunnen bij het lezen van de tekst bepaalde zaken accentueren. Ze kunnen hoofdzaak en bijzaken scheiden, waardoor de tekst beter begrepen wordt. Grote platen kunnen in een oogopslag laten zien wat in een aantal pagina’s is beschreven.
Doordat het begrip beter is, wordt de geïllustreerde tekst ook beter onthouden. Als je iets beter begrijpt, onthoud je het immers ook beter. Door de illustratie kan de lezer een visueel beeld van de inhoud van de tekst in zijn geheugen stoppen. Hij beschikt dan over zowel een verbale als een non-verbale visuele herinnering.
Hersenwetenschapper Dick Swaab legt uit waarom we geen vrije wil hebben en toch denken van wel. Dit is een voorbeeld van een illustratie met een cognitieve functie. Ze zorgt voor meer begrip van de tekst.
Derde functie van de redactionele illustratie
Om een kijker/lezer aan te spreken wordt vaak een beroep gedaan op zijn of haar inlevingsvermogen, bijvoorbeeld door aan een illustratie een bepaalde sfeer mee te geven of door een bepaalde emotie te verbeelden. Veel illustraties moeten het sterk hebben van associatie. Een goede illustratie doet een beroep op de kijker en op de beleving, inleving en het leggen van verbanden. Hij moet aansporen tot associatie, gevoel en emotie.
Om extra aandacht te krijgen met een illustratie kan deze verwarring zaaien, woede opwekken of afgrijzen kweken. De illustratie mag mensen voor onverwachte situaties plaatsen.
Een illustrator heeft de mogelijkheid tot het vormen van een eigen interpretatie van of een eigen mening op de tekst. Een derde functie van een redactionele illustratie zou dan ook kunnen zijn het helpen vormen van een mening.
Wat is jouw mening? Kan je mensen die veel last hebben van stress helpen? En hoe dan? Kan deze hulp wel van buitenaf komen of is het iets wat degene die gestrest is zelf moet doen? In hoeverre is hulp wel echt hulpvol?